Рэарганізацыя і ліквідацыя нацыянальных адміністрацыйна-тэрытарыяльных адзінак БССР у 1934–1939 гг.

Abstract

Мэта: вызначэнне прычын, этапаў і асаблівасцей працэсу рэарганізацыі і ліквідацыі нацыянальных адміністрацыйна-тэрытарыяльных адзінак БССР у сярэдзіне – канцы 1930-х гг. Матэрыялы і метады. Пры падрыхтоўцы дадзенага артыкула быў выкарыстаны шырокі комплекс матэрыялаў Нацыянальнага архіва Рэспублікі Беларусь. Метадалагічная аснова прадстаўлена сукупнасцю лагічных, агульнанавуковых і спецыяльна-гістарычных метадаў (аналіз, сінтэз, індукцыя, дэдукцыя, абагульненне, параўнанне, гістарычны, лагічны, гісторыка-генетычны, канкрэтна-гістарычны метады і інш.). Вынікі. Устаноўлена, што ў кастрычніку 1934 г. – першай палове 1937 г. ліквідацыя нацыянальных саветаў не мела ўсёабдымнага маштабу. Савецкая ўлада не адмаўляла магчымасці існавання нацыянальных саветаў у месцах кампактнага пражывання палітычна лаяльнага насельніцтва з выразнай нацыянальнай і культурна-моўнай самаідэнтыфікацыяй. Аўтар прыйшоў да высновы аб тым, што з другой паловы 1937 г. працэс ліквідацыі нацыянальных адміністрацыйна-тэрытарыяльных адзінак як асяродкаў «антыдзяржаўнай работы» насіў паслядоўны і сістэмны характар. У ліпені – верасні 1937 г. былі ліквідаваны (рэарганізаваны) апошнія польскія саветы, у ліпені 1938 г. – красавіку 1939 г. – усе астатнія нацыянальныя саветы. Тэрыторыя Дзяржынскага польскага раёна была падзелена паміж суседнімі раёнамі. Заключэнне. Да сярэдзіны 1930-х гг. партыйна-савецкае кіраўніцтва прыйшло да высновы аб тым, што стварэнне нацыянальных раёнаў і саветаў садзейнічае канцэнтрацыі «антысавецкіх сіл». Знікненне нацыянальных асаблівасцей было аб’яўлена прагрэсіўнай з’явай і заканамерным вынікам сацыялістычнага будаўніцтва. Працэс ліквідацыі нацыянальных адміністрацыйна-тэрытарыяльных адзінак у БССР праходзіў пад поўным кантролем ЦК УКП(б).